Millimeterwerk

Sander Looij rommelt in de kofferbak van zijn auto, beschermd tegen de hoosbui door de bagageklep. Hij laadt een boodschappentas vol met wat eruitziet als nachtlampjes of discolichten. “Dat zijn prisma’s. We zetten ze in de schroeven die we vandaag in de huizen hier langs de kade hebben gedraaid. In de prisma zitten spiegels, zodat we straks met een laserlicht exact de plek kunnen bepalen.”

De schroeven zijn ’s ochtends al in de gevels van huizen langs de kade bevestigd, en in de brug en de kademuur aan de overkant. Dat zijn de vaste meetpunten, waarvan de positie niet alleen vandaag nauwkeurig wordt vastgelegd, maar ook over een paar maanden of een jaar. “Dit is een zogenaamde nulmeting,” legt Richard van Steenis uit. “We leggen vast hoe de kademuren en de brug er nu bijstaan, ten opzichte van de huizen. De huizen blijven precies staan waar ze staan, dat is ons uitgangspunt. Als we na een tijdje weer meten, kunnen we die meetgegevens vergelijken met de gegevens van vandaag. Tonen de meetgegevens aan dat een kade verzakt of uitbuikt, dan kan de gemeente een kade vaker laten meten, om alles goed in de gaten te houden, of laten renoveren of zelfs helemaal vervangen.”

Muurvast

De bewoners van de Transvaalkade zijn ervan op de hoogte gesteld dat op een paar plekken schroeven in de gevel worden gedraaid. Die kunnen daar jarenlang blijven zitten. Sander: “We zetten ze extra stevig vast met een speciale kit, waardoor de bouten muurvast zitten. Het beschadigt de gevel helemaal niet.” De koperkleurige schroeven zijn lastig te spotten als ze eenmaal zijn bevestigd. Daarom heeft Sander met knalroze verf uit een spuitbus een stip op de stoep gespoten. “Ook die vervaagt na verloop van tijd,” weet hij. “Maar daarom leggen we de plek ook vast in ons meetrapport. Dan zijn ze bij de volgende meting toch goed te vinden.” Voordat Richard en hij gaan meten, hangt hij de prisma’s op, vanmiddag haalt hij ze weer weg.

Meetgegevens vastleggen

Dan kan het meten beginnen. Sander zet een driepoot aan de huizenkant van de Transvaalkade, vlak bij de brug. Daar klikt hij een meetapparaat op, de tachymeter. Een computersysteem start op, is te zien op het scherm. “Hiermee leggen we alle metingen vast. Terug op kantoor lezen we de meetgegevens uit om er een rapport van te maken.” Voordat hij kan beginnen met meten, moet hij invoeren wat de temperatuur en de luchtvochtigheid vandaag is, want dat zou de meetgegevens kunnen beïnvloeden.

Vandaag is het rustig op straat. Omdat het zo hard regent, blijven de buurtbewoners liever binnen. Maar normaal gesproken worden de landmeters vaak aangesproken door nieuwsgierige voorbijgangers. Wat doen ze? Waarom? Sander vindt het leuk om aan mensen uit te leggen wat er gebeurt, maar hij kan niet alle vragen beantwoorden. “Wij worden alleen ingeschakeld om de metingen te verrichten, ik weet niet precies hoe de planning van het hele project eruitziet. Maar net zoals wij laten weten dat we meetbouten gaan aanleggen, worden de andere werkzaamheden ook bij de bewoners vooraf duidelijk aangekondigd.”

Drie punten

Ondertussen staat collega Richard in het gras aan de overkant van de Ringvaart, aan de Ringdijk, met een wit-rood gekleurde prikstok. Hij steekt die prikstok in de bouten die in de kade zijn geschroefd. Aan de zijkant van de stok zit een kleine waterpas, zodat Richard de stok altijd helemaal recht in de bout kan zetten. Duim omhoog en aan de overkant meet Sander het punt uit. Een rood laserlampje schijnt in het prisma. “Ieder punt meten we uit drie verschillende hoeken,” vertelt Richard. “Zo weten we zeker dat we het punt helemaal goed vastleggen.” Hij loopt door het gras aan de Ringdijk naar het volgende punt en houdt wat planten aan de kant zodat Sander goed kan meten. “Dit is op zich een makkelijke plek om te meten. Er liggen geen woonboten, er staat niks in de weg. Je kunt je voorstellen dat het in de binnenstad soms een tijdrovende klus is om vanaf drie plekken één punt in te meten.”

Een paar millimeter

Richard slalomt door het natte gras tussen de hondendrollen door naar de meetpunten, die Sander en hij de dag ervoor hebben ingeboord. Op een paar plekken langs het water staan dranghekken, daar is achter de kademuur in het gras een klein zinkgat. “Gevaarlijk,” zegt Richard. “Je weet niet wat er onder water is uitgespoeld of verschoven. Ik ga daar liever niet staan, ik weet niet hoe diep het is en ik wil niet vallen. In de nulmeting wordt het verband tussen de meetpunten aan de huizen en die aan de kademuren vastgelegd. In een vervolgmeting kunnen veranderingen aan de kademuur worden ontdekt. Elke verandering komt bij onze meting naar boven, zelfs als het maar een paar millimeter is.”