De Z van Zinker

In Amsterdam zijn honderden zinkers verstopt. Je ziet ze niet en je hoort ze nooit, maar als ze worden beschadigd, merk je dat direct. De elektriciteit kan uitvallen, het internet doet het niet meer of je cv krijgt geen gas meer. Daarom brengen we eerst de zinkers in kaart voordat er ergens een schep de grond in gaat. We willen weten waar ze liggen, en vooral hoe diep ze liggen.

Wat ligt daar?

Het Z-bord betekent dat er op die plek een zinker onder water ligt. Onder de Z staat soms, in kleine letters, wat er precies door de zinker gaat. Dat kan gas zijn, elektra (zowel laagspanning als middenspanning), riool of een waterleiding. Er zijn ook gele borden met een grote zwarte K. Dat betekent dat er kabels onder de grond lopen. Ook op die borden staat met kleine letters wat voor kabels het zijn, bijvoorbeeld telefoon of internet.

Zinkers in kaart

De zinkers worden niet alleen aangegeven met borden op de kademuur of onder een brug, ze staan ook op digitale kaarten. Zinkers die niet lang geleden zijn aangelegd, worden heel precies ingetekend op die digitale kaarten. Daar is nieuwe technologie voor beschikbaar, waarmee je bijna op de centimeter nauwkeurig kunt aangeven waar welke leiding loopt. Bij oudere zinkers is dat ingewikkeld. Die zijn in een analoog tijdperk de grond in gegaan. Natuurlijk zijn ze op een kaart ingetekend, maar dat is minder exact dan de precieze coördinaten die nu worden gebruikt.

Uitpeilen

Daarom zorgen we dat we zinkers uitpeilen voor we met de werkzaamheden beginnen. Dat doen we met speciale meetapparatuur, vergelijkbaar met een spanningzoeker uit de doe-het-zelfwinkel maar dan groter. Met die peilapparatuur is niet alleen te zien waar een zinker loopt, maar ook bij benadering hoe diep de zinker ligt. Is het niet helemaal duidelijk waar de zinker loopt, dan kunnen we in sommige gevallen een proefsleuf graven, waardoor de zinkers zichtbaar worden. Het blijft dan toch nog lastig om te zien waar de zinker omlaag buigt en hoe diep hij ligt. Als het belangrijk is om dat te weten, dan kunnen we de zinkers nog injecteren met een speciale vloeistof, die beter te peilen is.

Duiker of zinker?

Zinkers worden soms in één adem genoemd met duikers. Maar het is echt wat anders. Duikers zijn buizen die min of meer horizontaal lopen, en er stroomt water door. Ze liggen onder een weg of dam en verbinden twee wateren met elkaar. Zinkers zijn buizen die voorzieningen als gas, water en licht van de ene kant van de gracht naar de andere kant brengen. Ze gaan met een knik naar beneden, lopen op of onder de bodem en gaan aan de overkant weer met een knik naar het oppervlak. Behalve met zinkers kunnen we nutsvoorzieningen als gas, elektra en water ook onder bruggen door leiden.

Waarschuwing

De Z-borden worden voor het bepalen van de locatie van zinkers niet meer gebruikt. Ook baggeraars maken tegenwoordig gebruik van de digitale gegevens. Maar de fysieke borden zijn nog wel nuttig als waarschuwing. Waar zinkers liggen, mogen schepen en boten namelijk niet aanleggen.