Grachten bewaken, vanuit de ruimte

Die potentie zit er vooral in dat je snel en vaak de hele stad in beeld kunt brengen, en ook nog terug kunt kijken in de tijd. De satelliet komt immers elke 11 dagen voorbijzeilen en je kunt alle data inzien vanaf het eerste moment dat de satelliet werd gelanceerd. In het geval van de Airbus-satelliet waar we onze data inkopen is dat 2017.

Maar het is ook weer niet zo simpel als het misschien lijkt, waarschuwt technisch manager Casper van der Peet van de gemeente Amsterdam. “De ruwe data van de satelliet zeggen op zich niet veel, je moet ze eerst omzetten in bruikbare informatie. Daarvoor werken wij samen met Sensar, een bedrijf dat deze methode heeft ontwikkeld binnen een innovatietraject dat we eind 2020 hebben opgezet.”

Betrouwbaarheid

De satellietbeelden worden door Sensar omgezet in miljoenen meetpunten in het landschap, in dit geval de stad. De satelliet geeft tot op de millimeter nauwkeurig de afstand weer tussen de satelliet zelf en elk punt. Als je meerdere punten samenvoegt kun je een vlak in beeld brengen, bijvoorbeeld het dak van een huis of een stuk kademuur. Door de metingen op verschillende dagen – met bijvoorbeeld een maand ertussen – met elkaar te vergelijken, kun je zien of de afstand tot de satelliet is veranderd en concluderen of de kademuur is verzakt of op dezelfde plek is blijven staan.

Simpel en helder, zou je zeggen. Strik erom en niks meer aan doen. Maar hier komt een tweede winstwaarschuwing om de hoek kijken. Want wat je niet altijd weet, is of je wel het punt meet dat je denkt dat je meet. “Dat komt door gebrek aan resolutie”, legt Casper uit. “Dat speelt vooral bij objecten die dichter bij de grond staan, zoals kademuren, omdat daar meer verstorende elementen zijn, zoals bomen, boten, fietsen en auto’s.” Daardoor is de uiteindelijke betrouwbaarheid van de methode nog lang geen 100%.

Satelliet als eerste vangnet

Die betrouwbaarheid kunnen we meten door de punten die we inmeten met de satelliet te vergelijken met de metingen die we met de traditionele tachymeter doen. “Die laatste techniek is altijd 100% accuraat”, vertelt Casper. “We meten namelijk altijd precies hetzelfde punt: een meetbout die vast op de kade is gemonteerd.” Uit de vergelijking tussen satelliet en meetbout blijkt dat de metingen voor een groot deel overeenkomen, maar dat we ook te maken hebben met uitkomsten die afwijken.

Het gebruik van satellieten voor de monitoring van kademuren is daarom voorlopig vooral interessant als een eerste vangnet. Casper legt uit hoe dat zou kunnen werken. “Als we uit verschillende satellietmetingen aflezen dat een kademuur aan het bewegen is, kunnen we besluiten om vervolgonderzoek te doen”, vertelt hij. “Bijvoorbeeld door middel van andere monitoringsmethoden als tachymetrie en fotogrammetrie, of door duikers te sturen om de fundering onder water te inspecteren.”

Daarnaast kijkt Casper met zijn team ook hoe zij satellietmetingen in de toekomst kunnen verwerken in de Amsterdamse Risicobeoordeling Kademuren (ARK). Dat is een beoordelingsmethodiek waarmee we in kaart brengen wat de  risico’s zijn dat een brug of kademuur bezwijkt, en wat de gevolgen hiervan zouden zijn.