Monnikenwerk in West

In september vorig jaar zijn we begonnen met de eerste twee bruggen: de Ritsaert ten Catebrug (brug 135) over de Bilderdijkgracht en de Rijckerbrug (brug 167) over de Singelgracht. Beide bruggen werden rond 1927 onder leiding van architect Piet Kramer verbreed en voorzien van kenmerken van de Amsterdamse School, een bouwstijl uit de eerste helft van de 20e eeuw. Ronald: “Je ziet die bouwstijl onder andere terug in de ronde vormen, het gebruik van natuursteen en het beeldhouwwerk.”

Originele verflaag

Bij de Rijckerbrug springt inderdaad meteen een natuurstenen beeld in het oog, van een brandweerman die het vuur van een draak blust. “Geweldig he!”, zegt Ronald enthousiast. “Het is een uniek beeld dat je alleen op deze brug ziet. De brandweerman verwijst naar de brandweer die hier vroeger ook al om de hoek zat. Het beeld was in de loop van de tijd helemaal groen geworden. Nu we het hebben schoongemaakt zie je weer hoe mooi het is.” Ook de sierlijke smeedijzeren leuningen worden zorgvuldig gerestaureerd en voorzien van een nieuwe verflaag. “De kleur van de nieuwe laag benadert zoveel mogelijk de oorspronkelijke kleur. Hoe die kleur er precies uitziet, weten we door een onderzoek waarbij we alle verflagen van de brugleuning hebben verwijderd, totdat we bij de originele verflaag uitkwamen.”

Onder de brug

Het meeste werk vindt overigens niet op de brug plaats, maar eronder. Via een bouwtrap bereiken we de werkvlotten die in de gracht liggen. Hier werkt een team van specialisten hard aan het herstel van de landhoofden, de bakstenen pijlers en het brugdek. “Dat moet heel secuur gebeuren, het is echt monnikenwerk”, benadrukt Ronald. “Het gaat niet zozeer om snelheid, maar om vakmanschap.” Omdat de bruggen van de Oranje Loper vrijwel allemaal monumenten zijn, herstellen we ze volgens de voorgeschreven werkwijze van Monumentenzorg. “Een van de regels is bijvoorbeeld dat behoud voor vernieuwing gaat”, legt Ronald uit. “Ook moet je straks nauwelijks kunnen zien dat we aan de brug gewerkt hebben. Behalve dan dat de bruggen er weer wat frisser uitzien.”

Dezelfde kleimix

Alleen als het echt niet anders kan, worden er tijdens de renovatie nieuwe materialen gebruikt en toegevoegd. Ronald: “We kunnen bijvoorbeeld niet de bakstenen van een kapotte muur hergebruiken. De mortel (een soort specie, red.) die de bakstenen bij elkaar houdt is zo hard geworden dat je de bakstenen nooit meer heel uit de muur krijgt. Daarom laten we nieuwe bakstenen bakken, die aan diverse eisen moeten voldoen. De bakstenen worden van dezelfde kleimix gemaakt en hebben dezelfde afmetingen als de originele bakstenen. De onderdelen die we niet kunnen terugplaatsen, maken we dus zo goed mogelijk na.”

Krant uit 1928

Terwijl we onder de brug staan vertelt Ronald over een bijzonder voorval dat zich in het begin van de renovatie voordeed. “Onder het brugdek van de Rijckerbrug vonden we een krant uit 1928. Die is daar strategisch geplaatst door de collega’s van 100 jaar geleden, als boodschap aan ons. Dat gebeurt wel vaker op die manier, alleen kom je de krant niet altijd tegen tijdens de werkzaamheden.” Ronald is vast van plan om zelf ook een krant in de brug achter te laten voor zijn toekomstige collega’s.

Uniek

Binnenkort gaat het team van Ronald aan de slag met de renovatie van 4 monumentale bruggen in de grachtengordel: op de Rozengracht en in de Raadhuisstraat. Is er misschien één brug die er voor Ronald uitspringt? “Haha, nee; ik heb geen favoriet. Ze zijn allemaal uniek en hebben allemaal hun eigen uitdagingen die vragen om verschillende oplossingen. Zo zijn de oorspronkelijke delen van de bruggen in het Centrum een stuk ouder dan de bruggen hier in West. Bij die bruggen zien we bijvoorbeeld meer scheuren in de landhoofden. Toch moet ik zeggen dat ik behoorlijk onder de indruk ben van de kwaliteit van de bruggen. Je ziet met hoeveel aandacht ze gebouwd zijn en ik vind het mooi dat ik er nu aan mag bijdragen om deze bruggen voor de toekomst veilig te stellen.”