skip to main content
Portretfoto van Frederick van Waarde met op achtergrond een klein vrachtwagen op de Utrechtsestraat

Wat rijdt er allemaal over onze bruggen?

19 juni 2024

2

Veel van onze bruggen zijn gebouwd in de tijd van paard en wagen. Inmiddels dendert er al decennia lang dagelijks een onophoudelijke stroom auto’s en vrachtwagens overheen. Gemeentelijk ingenieur Frederick van Waarde en zijn team onderzoeken wat dat betekent voor de levensduur van de bruggen.

Om meer inzicht te krijgen in die levensduur moeten we niet alleen weten hoeveel gewicht de bruggen aankunnen, maar ook hoeveel gewicht ze moeten torsen. Dan hebben we het vooral over het zware vrachtverkeer dat er dagelijks overheen rijdt.

“Tot voor kort gebruikten we hiervoor richtlijnen en modellen die zijn vastgelegd in de Eurocode”, vertelt Frederick. “Maar de hoeveelheden en het gewicht van het vrachtverkeer in die modellen zijn gebaseerd op het verkeer dat over de rijkswegen rijdt. Daar gaat veel meer en veel zwaarder vrachtverkeer over dan in de Amsterdamse binnenstad. Hierdoor kloppen die modellen niet voor de Amsterdamse situatie. Als we daarmee de bruggen moeten beoordelen, moeten we er heel veel afkeuren die nog gewoon goed zijn.”

Toetskader Amsterdamse Bruggen

Hoe sterk zijn onze bruggen, en hoe lang gaan ze nog mee? Dat is de centrale vraag waarop we de planning van hun herstel baseren. Bij die vraag hoort onderzoek naar het materiaal van de bruggen, de draagkracht van de houten funderingen en de brugdekken, en hoe ze eraan toe zijn. Maar ook hoeveel verkeer eroverheen gaat, en hoe zwaar dat verkeer is.

De resultaten van die onderzoeken worden bijeengebracht in het Toetskader Amsterdamse Bruggen. Dat is een set uitgangspunten en berekeningsmethoden waarmee we onderbouwd de restlevensduur van bruggen bepalen. Het toetskader wordt continu doorontwikkeld, zodat we steeds preciezer kunnen voorspellen wanneer bruggen het einde van hun levensduur naderen en wanneer we ze moeten herstellen.

Meer dan 1 miljoen passages

Dus was het zaak om het bestaande model te vervangen door een model dat beter overeenkomt met de Amsterdamse situatie, met minder vrachtverkeer en minder zwaar vrachtverkeer. Frederick: “Daarvoor moesten we aantonen hoeveel vrachtverkeer er werkelijk door de binnenstad rijdt, en hoe zwaar die vrachtwagens zijn.” Maar dat viel nog niet mee, want het is in de binnenstad praktisch onmogelijk om weegstrips onder het wegdek te leggen. En je moet wel meten om te weten wat het werkelijke, beladen gewicht van het vrachtverkeer is.”

Om dat in ieder geval wel bij benadering te weten te komen, zijn Frederick en zijn team eerst uitgeweken naar de drukke Westpoortweg in het havengebied. Daar hebben ze een jaar lang fysieke metingen gedaan van het vrachtverkeer. “We hebben de kentekens van het voorbijrijdend vrachtverkeer uitgelezen en vanuit de RDW-gegevens belangrijke eigenschappen vastgelegd,” vertelt Frederick., “zoals de lengte, de voertuigcategorie en de hoeveelheid assen”. Daarnaast is met sensoren in de weg hun werkelijke gewicht gemeten. De voertuigen zijn in categorieën ingedeeld en binnen die categorieën zijn de voertuigen ook op gewicht ingedeeld. Zo heeft het onderzoeksteam een enorme dataset opgebouwd op basis van meer dan 1 miljoen passages van vrachtverkeer zwaarder dan 3,5 ton.

Een vrachtwagen op een gracht in de binnenstad maakt een nauwe bocht de brug af tussen fietsers en voetgangers

Een vrachtwagen draait de brug af op de Oudezijds Achterburgwal

Meten in de binnenstad

Vervolgens zijn ze in het Wallengebied met behulp van camera’s en de database van het RDW voertuigtellingen gaan doen. De metingen zijn uitgevoerd op de Kloveniersburgwal en in de Jodenbreestraat. Dat zijn de enige twee toegangswegen voor de aanvoer van goederen en ophalen van afval voor de horeca op en rond de Nieuwmarkt. “Die metingen koppelden we vervolgens aan de metingen in de Westpoortweg”, legt Frederick uit. “Dat hebben we gedaan door de voertuigen weer in te delen in de categorieën en vanuit de andere dataset van de Westpoortweg de gewichten over te nemen. Zo hebben we een nieuwe set kunnen maken met de categorieën en gewichtsverdelingen die representatief zijn voor het Wallengebied.”

Met die nieuwe dataset heeft TNO een model gemaakt waarmee de gemeente nu de bruggen in het Wallengebied kan toetsen. Het model biedt al een aanzienlijke reductie vergeleken met de gangbare modellen. Frederick: “Het betekent dus dat je bruggen minder snel onterecht hoeft af te keuren en dat je de vervanging of renovatie van bruggen ook veel beter kunt plannen of zelfs kunt uitsluiten.”

Eigen gewicht

Een realistische bepaling van het gewicht dat over de bruggen rijdt, is vooral belangrijk voor de veiligheid van de brugdekken. Bij de funderingen heeft het minder impact, omdat het eigen gewicht dat de bruggen moeten torsen veel groter is dan wat eroverheen rijdt: maar liefst vier keer het gewicht van het verkeer.

Voor bruggen én kademuren

Maar het betekent niet dat het werk erop zit voor Frederick en zijn team. “Verre van”, zegt hij. “Allereerst willen we het model uitbreiden naar de rest van de Zone zwaar verkeer, dus voor de hele binnenstad. En we kijken ook naar een andere manier om in de binnenstad toch de gewichten van voertuigen te kunnen meten. ”Dat zou dan moeten gebeuren door middel van zogenaamde glasvezelsensoren in plaats van weegstrips. Daarmee krijgen we hopelijk een nog beter beeld van het verkeer in de binnenstad”, volgens Frederick. “En nu de toepassing van het model voor bruggen eenmaal loopt, willen we ook kijken of we het model geschikt kunnen maken voor kademuren.”

Deel jouw mening

Katinka Fledderus, Stadsdeelregisseur Amsterdam Centrum

Goed bezig zo Frederick! Heel waardevol ;-) Fijn dat je doorgaat met de rest van de Binnenstad.

Dulci van den Bosch; Gebiedsbeheerder Stadswerken Noord. Gebied Oostelijke Noord (incl. geheel Landelijk Noord)

Mooie actie; ik hoop dat we hier ook van leren voor andere gebieden. Voor landelijk Noord zou dit ook een goed idee zijn. Met de kwetsbaarheid van bruggen maar ook van wegen die op een veenondergrond liggen.

Bekijk ook