De Mokumse bruggenjager

Hij strooit de namen van de bruggen en hun bijpassende nummer losjes over tafel. Brug 2307 bijvoorbeeld, die zomaar ineens brug 2171 werd. “Veranderd door een of andere raamambtenaar, die nog nooit bij die brug is gaan kijken. Het juiste nummer staat er nota bene op!” Of brug 40, volgens hem de enige echte Wim Sonneveld-brug, want dat is de brug waar de zanger van Aan de Amsterdamse grachten poseert voor de foto op het singlehoesje. “Maar nee, brug 174 is officieel Sonneveld-brug geworden, omdat ‘ie vlakbij het Delamar-theater ligt. Daar heeft hij vaak opgetreden, maar dat geldt wel voor meer artiesten.” Brug 805, zijn persoonlijke favoriet, waar hij straks alles over gaat vertellen, echt. Maar eerst spreekt hij zijn verbazing uit over de bruggen 2494 tot en met 2499, in Nieuw-West. “Een plank over een greppel, meer is het niet. Zijn dat nou echte bruggen? Maar ze hebben wel een officieel nummer. Terwijl de nieuwe Prinses Amaliabrug in Nieuw-West, een prachtige brug als je het mij vraagt, dan weer geen nummer heeft.”

Brug van de melkboer

De liefde voor bruggen begon met brug 143. Of nee, eigenlijk bij het boek ‘Amsterdam, stad der duizend bruggen’, geschreven door Jaap Kruizinga. “Die titel, duizend bruggen, belachelijk. Het zijn er veel meer en dat wist Kruizinga ook. Ik vond het boek fascinerend. Bruggen hebben een naam, las ik in dat boek. Waarom had de brug in mijn wijk dan nog geen naam?” Zijn wijk is de Pijp. Geboren en getogen, zoon van de plaatselijke melkboer, in de tijd dat op de begane grond van zo’n beetje elk pand nog een winkel zat. Langzamerhand verdwenen die zaakjes, melkzaak Korrel hield als laatste stand. “We kenden de hele buurt en iedereen kende ons. Ik weet niet hoe mijn ouders konden rondkomen, want iedereen kon bij ons op de pof kopen. De familie Hazes verhuisde bijvoorbeeld uit de wijk terwijl er nog tachtig gulden open stond. Zo’n wijk was het, een echte volksbuurt. En als eerbetoon aan de Pijp van vroeger en de kleine middenstanders, wilde ik die brug naar mijn familie noemen.” Samen met zijn zus Lia schreef hij een brief aan de burgemeester. Het zal wel afgewezen worden, dachten ze, maar tot hun grote verbazing kregen ze een positief antwoord. Als ze lieten zien dat de buurt het idee voor een Korrelbrug zag zitten, kon dat geregeld worden. “We hebben bij alle buren een brief in de bus gedaan met een gefrankeerde antwoordenvelop. We hadden zo’n vijftig steunbetuigingen nodig, we kregen zeker 150 brieven met prachtige reacties terug. Toen konden we naar de stadsdeelraad, die de financiering moest zoeken voor de gietijzeren letters. De dienstdoende ambtenaar werd er bijna overspannen van, zo ingewikkeld was het.” In 2002 werd ‘ie officieel onthuld, het draaiorgel speelde en zijn ooms en tantes knipten het lintje door. De Korrelbrug was een feit en Peter had de smaak te pakken. “Ik wist toen hoe het werkte om een brug een naam te geven. Ik begreep het proces en kende de juiste mensen.” De Mokumse bruggenjager, zoals hij op zijn website wordt genoemd, was niet meer te stoppen.

Wie verdient een brug, wie niet?

Zijn inspirator Kruizinga noemde het in zijn boek een schande dat er nog geen brug of straat was genoemd naar de ontwerpers van de grachtengordel. “Daar ben ik meteen achteraan gegaan. En het lukte om bruggen vernoemd te krijgen naar Hendrick Staets en zijn collega’s, het zijn die vier bruggen langs de Amstel waar je op je fiets nauwelijks tegenop komt.”

Volgende project: bruggen met de naam van Ajax-voetballers. Daar was al een tijd discussie over, want welke Ajacied verdiende er een brug en welke niet? “Ik heb voorgesteld om de voetballers te kiezen die meespeelden in de finales van ’71, ’72 en ’73, drie Europacups op een rij voor Ajax. Zo kwamen we op zestien namen voor bruggen in Oost: Johan Cruijff, Johan Neeskens, Barry Hulshof, noem maar op. Uitzondering is Johnny Rep. Die scoorde de winnende goal in 1973, maar heeft slechts één finale meegespeeld. De stadsdeelwethouder was een grote fan van hem, dus heet een houten bruggetje over de Tweede Molenwetering, kleiner dan de andere bruggen, nu de Johnny Rep-brug. En Rinus Michels? Lange discussie, uiteindelijk is een duiker in de Middenweg naar hem genoemd. Kun je met dertig kilometer per uur over de generaal heen rijden.”

‘Creatief hoor‘

Toen Peter namen verzon voor 133 anonieme bruggen in de binnenstad, dat voorstel in één brief samenvatte en naar het stadsbestuur stuurde, overspeelde hij zijn hand. “Ik kreeg een berichtje terug: ‘Creatief hoor’. En daarmee was het klaar. Die brugnamen kwamen er niet. Laat andere mensen ook eens wat bedenken, kreeg ik te horen. Dus liet ik mijn dochters voortaan de brieven ondertekenen. Vooral bruggen vernoemen naar vrouwen werkte goed, merkte ik. Zo is de Hannah Arendtbrug er bijvoorbeeld gekomen. Het lukte niet altijd: Harry Mulisch werd bijvoorbeeld afgekeurd, hij zou te belangrijk zijn voor een brug. En de brug voor Jugendstil-architect Gerrit van Arkel kwam niet bij een pand dat hij had ontworpen, maar ergens helemaal in Noord.”

Samen met zus Lia

Brug 805 is zijn persoonlijke favoriet. Die is genoemd naar Gwijde van Henegouwen, de Utrechtse bisschop die in 1306 Amsterdam ‘stedelijke rechten’ heeft gegeven. “Geen stadsrechten, dat is wat anders. Tussen ons gezegd, misschien heeft Amsterdam nooit officiële stadsrechten gekregen. In die stedelijke rechten uit 1306 staan dingen als dat je je vrouw niet mag mishandelen en dat je goed voor je kippen moet zorgen, niet dat er stadsmuren gebouwd mochten worden.” Samen met zijn zus Lia richtte Peter in 2003 een Gwijde van Henegouwen Promotie Genootschap op, ze bezochten het graf van de bisschop en vijftien jaar later openden ze samen feestelijk de vernoemde brug over het Gijsbrecht van Aemstelpark. “Mijn zus vindt het gewoon een mooie naam, Gwijde. En ik vind het prachtig dat het toch gelukt is om een brug te noemen naar iemand die zo’n voorname rol heeft gespeeld in de geschiedenis van Amsterdam.”

Op Wikipedia

En de website Alle Amsterdamse bruggen (bruggenvanamsterdam.nl), waar alle bruggen op staan, mét hun foto’s? Ja, dat was ook zoiets. Die site is opgezet door meneer Reniers, maar door zijn hoge leeftijd en z’n slechte gezondheid kwam hij z’n huis bijna niet meer uit. Dus stelde Peter voor: als ik de foto’s maak, dan kun jij die erbij plaatsen. Binnen de kortste keren waren de eerste honderd foto’s klaar. Dat ging jaren lekker zo door, tot alle genummerde bruggen op de site stonden. Na het overlijden van de heer Reniers nam Peter de website over. Hij voegde nu ook de ongenummerde bruggen en de talloze duikers toe. Naast deze serieuze bruggen besloot hij ook minder serieuze categorieën op de site te zetten, zoals steigerbruggen en verdwenen bruggen. Hij werkt hierbij nauw met Cees Schumacher, die talloze Wikipedia-pagina’s maakt van vooral genummerde Amsterdamse bruggen. “En het grappige is: allebei die heren heb ik nooit ontmoet. De samenwerking gaat via e-mail en dat gaat prima.”

Zelf bedacht

De website is door de Koninklijke Bibliotheek opgenomen in het archief, zo waardevol wordt de verzameling ingeschat. En Peter werkt er vrolijk aan verder. Nieuwe bruggennaam toevoegen, foto’s verbeteren, informatie aanpassen, het kost hem momenteel een paar uur per week. ‘Pas werd de Abdellah Zakibrug geopend, die staat een dag later al op de site. Elke donderdag doorzoek ik online het ’Nieuws uit B en W’ of het woord ‘brug’ genoemd wordt, want dat kan betekenen dat er iets moet worden aangepast of toegevoegd aan m’n site, zoals een nieuwe brugnaam.’

Nog een laatste vraag: die geuzennaam, de Mokumse Bruggenjager, hoe komt hij daaraan? ‘Die heb ik gewoon zelf bedacht. Ik vind dat het goed past, ik heb al die bruggen verzameld.’ Mooie namen bedenken voor bruggen én voor zichzelf, Peter Korrel kan dat.