Zo gaan we om met bomen langs de gracht

Als we een kade veiligstellen of herstellen, heeft dat ook gevolgen voor de bomen die langs de kade staan. Het liefst zouden we ze allemaal behouden, maar helaas is dat om verschillende redenen niet altijd mogelijk.

Boombehoud met nieuwe methoden

Als we een kademuur op de traditionele manier moeten vervangen, hebben we veel ruimte op de kade nodig en staan de bomen vaak zodanig in de weg, dat we ze moeten kappen. Maar gelukkig hebben we de afgelopen jaren niet stilgezeten. Binnen ons Innovatiepartnerschap kademuren (IPK) hebben we nieuwe methoden voor kademuurvervanging ontwikkeld waarbij we meer bomen kunnen laten staan.

Bovendien ontwikkelen we nieuwe methoden om kademuren te renoveren. Hiervan hebben we de methode met groutinjectiepalen in productie genomen. Uitgangspunt bij deze renovatiemethoden is dat we alle bomen langs de kade kunnen behouden.

Verplanten

Desondanks hebben we de methode van kademuurherstel vaak niet voor het uitkiezen. Er zijn nog steeds situaties waar we niet voor renovatie of IPK kunnen kiezen, of waarbij dat niet zinvol is. We kunnen bijvoorbeeld niet renoveren met groutinjectiepalen als de kademuur of de kadevloer te slecht is. En met de boomvriendelijke IPK-methoden lukt het soms niet om de bomen te behouden als we ook het riool moeten vervangen. Bij zo’n ingreep plegen we meestal zo’n grote aanslag op de wortels van de bomen dat ze het niet overleven.

Maar als de bomen niet kunnen blijven staan, wil dat zeker niet altijd zeggen dat we ze moeten kappen. Een deel van de bomen kunnen we ook verplanten. De afgelopen jaren hebben we ook steeds meer op deze mogelijkheid ingezet. Inmiddels hebben we 2 bomencampings ingericht, 1 in het Westelijk Havengebied en 1 in het Rhonepark. Op deze campings kunnen de bomen een tijdje verblijven tot ze terugkeren naar hun oude stek aan de inmiddels vernieuwde kade of naar een andere plek in de stad.

Of we een boom wel of niet kunnen verplanten, heeft vooral te maken met de omvang van de boom, en de conditie, omvang en kwaliteit van de kluit. Kleine en middelgrote bomen kunnen we vaak zonder problemen verplanten. Maar de grotere bomen zijn te groot om te vervoeren: over het water passen ze niet onder de bruggen door, over de weg kunnen ze veel bochten in de binnenstad niet maken. Daarnaast is de kluit van die bomen vaak te veel verweven met kabels en leidingen in de grond. De kluit die overblijft is dan te klein om de verplanting te overleven.

Grote bomen behouden

Als er geen boombesparende methode van kadeherstel voorhanden is, zullen die grotere bomen gekapt worden. Daarbij maken we een uitzondering voor zogenaamde monumentale bomen met een levensverwachting van nog minstens 10 jaar. Als de conditie en de kluit van die bomen goed genoeg is, kijken we naar alternatieven. In sommige gevallen kunnen we het ontwerp van het kadeherstel aanpassen, een andere methode kiezen of de planning aanpassen en de vervanging van de kade uitstellen. Of we verplanten de boom binnen het rak, zoals we dat eind 2023 deden aan de Prinsengracht. Die laatste optie is wel uitzonderlijk te noemen, omdat zo’n grote, oude boom bijna nooit voldoet aan de criteria voor verplanting.

Kappen, herplanten en onderzoeken

Is behoud of verplanting van een boom niet mogelijk, dan kappen we de boom en plaatsen een nieuwe, jonge boom op de opengevallen plek. Dat doen we beter dan vroeger, met betere groeiplaatsen.

Ondertussen zoeken we naar steeds slimmere oplossingen voor boombehoud. Dat doen we door ingenieursbureaus onderzoek te laten doen, door andere technieken voor kadeherstel te ontwikkelen, door oplossingen van andere gemeenten te toetsen aan de Amsterdamse situatie en door open te staan voor suggesties van anderen.

Meer informatie over hoe de gemeente omgaat met bomen in de stad, vind je op de site van de gemeente Amsterdam. Meer informatie over de stedelijke groenvisie staat hier. Overzicht van waardevol groen is via deze link te vinden.