skip to main content
Samengesteld beeld van een gracht boven en onder water

Het brakke trio

18 april 2024

Bij het herstel van de bruggen en kademuren passen we allerlei slimme innovaties toe om de natuur een handje te helpen. Zoals de bot, de baars en de haring. Oftewel het brakke trio.

De aanwezigheid van die 3 op 1 plek is best bijzonder. Want de haring is een zoutwatervis, de baars een zoetwatervis en de bot beide. Juist in het brakke water tussen zoet en zout voelen alle 3 deze vissen zich thuis.

Van levensbelang

De haring en de baars zoeken het brakke water onder meer om er te paaien. En voor een trekvis als de bot is brak water echt van levensbelang. Net als voor andere trekvissen als de paling, de harder en de spiering.

De jonge botjes worden geboren in zee en trekken dan naar het zoete water van de rivier om op te groeien. Als het tijd is om te gaan paaien, gaan ze weer terug naar zee. De reis van de zoute zee naar de zoete rivier en weer terug kunnen ze niet maken zonder een tijdje te acclimatiseren in het brakke water van de grachten daartussen.

Illustratie van leven op, rond en onder water in een Amsterdamse gracht, met vissen en krabben, een fiets en een fles
Het leven onder water in de Amsterdamse grachten, met het brakke trio bot, baars en haring - Illustratie: Christiaan Dros

Biodiverse grachten

Dat we deze vissen alle 3 steeds vaker aantreffen in de grachten is op zich een goed teken. Het duidt op een hoge biodiversiteit. Maar tegelijkertijd is de biologische waterkwaliteit nog steeds niet je van het in de grachten. Dat komt onder meer door veel scheepvaart, waardoor er bodemslib wordt opgewoeld. Hierdoor blijft het water troebel en kunnen er geen waterplanten op de bodem groeien. En die zijn belangrijk voor een divers ecosysteem met allerlei diertjes en vissen.

Wat wij kunnen doen

De kademuren in Amsterdam zijn natuurlijk een minder geschikt milieu voor vissen dan een rietoever. Maar we kunnen de natuur wel een handje helpen, met allerlei maatregelen om planten en dieren een plek te geven waar ze kunnen schuilen, paaien en voedsel kunnen vinden. Dat doen we bijvoorbeeld met richels of gaten onderin de nieuwe kademuren, in het gedeelte dat onder water zit. Of met x-streamblokken die we op de bodem voor de kade plaatsen. En we kunnen op bepaalde plekken vissenbossen of gaaskorven met oesterschelpen afzinken.

Aantrekkelijke grachten

Met zulke maatregelen kunnen we de grachten niet alleen aantrekkelijker maken voor ons brakke trio, maar ook voor onszelf. Bijvoorbeeld om er te kunnen zwemmen. Dat kan nu op verschillende plekken, en dat is best bijzonder. Kijk maar eens naar foto’s van de grachten uit de jaren zestig. Je kunt je niet voorstellen dat er in de jaren zestig van de vorige eeuw een City Swim georganiseerd zou worden, zoals we die nu al sinds 2011 jaarlijks houden.

Een Amsterdamse gracht vol afval in 1963
De Oudezijds Achterburgwal in 1963 -

Dat hebben we ook te danken aan organisaties als Waternet en Plastic Whale. Zij vissen alle plastic rommel op die bewoners en bezoekers nog steeds veel te vaak in de grachten gooien.

Het brakke trio op tournee

Het brakke trio toert inmiddels langs scholen in het gebied van het waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Niet in een aquarium gelukkig, maar op de prachtige schoolplaat die je hierboven ziet afgebeeld. Het origineel van deze plaat is nog tot eind april te zien als onderdeel van Kunst op de Kade, een kunstexpositie in het bezoekerscentrum Bruggen en Kademuren. Na deze expositie krijgt het werk een vaste plek in het bezoekerscentrum, als onderdeel van de permanente expositie daar.

Meer informatie

Meer informatie over het brakke trio en het schoon en gezond houden van het water om ons heen, vind je op deze site van het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Er is ook een interactieve versie van de schoolplaat. Die vind je hier.

Wil je meer weten over het Bezoekerscentrum Bruggen en Kademuren en de openingstijden? Die vind je hier.

Deel jouw mening

Bekijk ook